15-12-2024 LEMMER – Om de landbouw te laten bijdragen aan een klimaatneutrale en -klimaatbestendige samenleving, moeten klimaat- en milieudoelen onderdeel zijn van landbouwbeleid. Dit is noodzakelijk vanwege de dubbele rol van de landbouw in de klimaatopgave: de grote bijdrage aan de uitstoot van broeikasgassen en de kwetsbaarheid voor de gevolgen ervan. Dat stelt de Wetenschappelijke Klimaatraad in een briefadvies aan het kabinet.
Boeren en tuinders kunnen hun rol in de klimaatopgave alleen pakken als ze een breed perspectief hebben. Dat gaat naast financieel en economisch perspectief ook over duidelijkheid voor de lange termijn, duidelijkheid over doelen, het kunnen voeren van eigen regie, waardering en erkenning, en eerlijke verdeling van de opgaven en opbrengsten door de hele keten. Op al deze aspecten schiet het beleid nu tekort. In de eerste plaats is herstel van vertrouwen cruciaal om op de lange termijn, ook na 2030, klimaatdoelen te halen.
De landbouwsector veroorzaakt veel broeikasgastuitstoot en draagt bij aan klimaatverandering; de effecten van klimaatverandering zorgen er ook voor dat boerenbedrijven kwetsbaar zijn in hun bedrijfsvoering. Dit komt bijvoorbeeld door structureel meer droge en natte periodes. En tegelijkertijd zijn boeren belangrijk voor het beheer van natuur, bodem en water om de strijd met klimaatverandering aan te gaan.
In de toekomst blijven boeren belangrijk voor voedselvoorziening, sociale samenhang en werkgelegenheid op het platteland. Om hen een toekomst te bieden is een brede opvatting van perspectief nodig. Zonder dit perspectief komen klimaat- en milieudoelen niet dichterbij. Daarnaast zijn stevige regie vanuit de Rijksoverheid op de kaders en herstel van vertrouwen noodzakelijke randvoorwaarden.
De Wetenschappelijke Klimaatraad geeft het kabinet de volgende vijf aanbevelingen, die in samenhang dit brede perspectief voor boeren vormen:
- Stel voor de korte en lange termijn kaders en doelen voor de landbouw, onder meer op het gebied van klimaat en milieu. Deze kaders en doelen geven duidelijkheid en zijn nodig als basis voor doelsturing.
- Betrek boerenvertegenwoordigers nauw bij de besluitvorming over de toekomst van de landbouw. Dit kan door de verschillende landbouwsectoren te vragen hoe ze zelf invulling willen geven aan het behalen van de klimaat- en milieudoelen, en dit mee te nemen in verder overleg met andere betrokken partijen. Werken aan het herstel van onderling vertrouwen is hierbij een eerste voorwaarde.
- Voer gericht beleid om voor duurzaam geproduceerde land- en tuinbouwproducten een groeiende en rendabele afzetmarkt te organiseren.
- Ondersteun boeren zowel financieel als met begeleiding bij het omschakelen naar een bedrijfsvoering die past binnen de bovengenoemde kaders voor klimaat en milieu.
- Investeer in initiatieven die de samenwerking tussen boeren en consumenten en tussen boeren onderling bevorderen.
Briefadvies: ‘Boeren in een veranderend klimaat’
Het advies ‘Boeren in een veranderend klimaat‘ is door de Wetenschappelijke Klimaatraad zelf geïnitieerd, mede naar aanleiding van de zorg over de kwetsbaarheid van de landbouw door klimaatverandering, het feit dat Nederland niet op koers ligt om de klimaatdoelen te halen en het grote aandeel van de land- en tuinbouwsector in het klimaatprobleem én de oplossing.