11-10-2021 LEMMER – De grootste belemmering voor verdere verduurzaming van de landbouw is de hogere prijs van duurzame producten, waarvoor veel consumenten op dit moment niet bereid zijn te betalen als er een goedkoper regulier geproduceerd alternatief is. Dit stelt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) op basis van een onderzoek die de organisatie liet uitvoeren onder consumenten.
Bij verduurzaming van de landbouw gaan de prijzen omhoog omdat de productiekosten hoger liggen. Wat ook meespeelt voor een verdere omschakeling is dat de Nederlandse landbouw voor het grootste deel afhankelijk is van de export. Daarom zou niet alleen in Nederland maar ook in het buitenland de betalingsbereidheid van consumenten moeten toenemen om de huidige reguliere productie in Nederland om te kunnen schakelen naar duurzaam.
De ACM heeft op verzoek van de minister van LNV onderzoek gedaan naar de prijsvorming in de voedselketen voor reguliere en duurzame producten en obstakels voor verduurzaming. Het onderzoek is deels uitgevoerd door Wageningen Economic Research. De rapportage is een vervolg op het onderzoek van de Agro-Nutri Monitor 2020.
In de monitor is gekeken naar de kosten die boeren moeten maken om over te schakelen naar het produceren van biologische producten. De extra kosten verdienen zij nu nog terug doordat een groep consumenten bereid is om een hogere prijs te betalen voor deze producten. Maar als het aanbod toeneemt, moeten meer consumenten bereid zijn een hogere prijs te betalen. En dat is op dit moment de grootste belemmering.
De ACM ziet mogelijke oplossingsrichtingen om verdere verduurzaming van de Nederlandse landbouw te realiseren. Om de binnenlandse vraag te stimuleren kan worden gedacht aan subsidies voor boeren die duurzaam produceren en aan een btw-verlaging voor duurzaam geproduceerde producten. Door meer samenwerking tussen duurzaamheidskeurmerken op Europees niveau kan de betalingsbereidheid van consumenten in het buitenland toenemen.
Het is volgens de ACM echter niet aannemelijk dat alleen vraag stimulerende maatregelen genoeg zullen zijn. Waarschijnlijk zijn ook productiebeperkende maatregelen nodig. Voorbeelden daarvan zijn afspraken tussen boeren en binnen productieketens om aan hogere duurzaamheidsnormen te voldoen, verhoging van wettelijke minimumduurzaamheidseisen binnen de Europese Unie of in Nederland, vrijwillige uitkoop van boeren die regulier produceren en, in het uiterste geval, onteigening van boeren.